Την Κυριακή 9 Μαρτίου 2025 η Ιστορική, Λαογραφική και Αρχαιολογική Εταιρεία Κρήτης προσκάλεσε τα μέλη και φίλους/ες της να περιηγηθούν στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης (ΙΑΚ), χώρο συλλογής, μελέτης και ανάδειξης της νεώτερης ιστορίας του νησιού από την οθωμανική περίοδο έως τον 20ο αιώνα.
Μας υποδέχθηκε ο προϊστάμενος του ΙΑΚ, δρ Κωνσταντίνος Φουρναράκης και, αφού μας αφηγήθηκε το περιπετειώδες ταξίδι των αρχείων αλλά και τη σημαντική βαρύτητα τους για την ανάπτυξη του τόπου, μας ξενάγησε στην έκθεση της μουσειακής συλλογής, η οποία απλώνεται σε όλο το κτήριο, ταξινομημένη θεματικά και χρονολογικά.
Μέσα από την ξενάγηση διαπιστώσαμε την ανάγκη ενός μεγαλύτερου χώρου ανάλογου της αξίας των φροντισμένων εκθεμάτων, καθώς και τις δυνατότητες μελέτης και ανάδειξης των αρχειακών συλλογών, που ασφυκτιούν περιορισμένες στο τωρινό κτήριο του ΙΑΚ.
Ευχαριστούμε τον προϊστάμενο του ΙΑΚ δρα Κ. Φουρναράκη και το προσωπικό φύλαξης για την τριπλή ξενάγηση, τη φροντίδα και μέριμνα για το πολύτιμο υλικό, την αφοσίωση και αγάπη στο ανεκτίμητο έργο τους.
Παράλληλα, η ΙΛΑΕΚ θεωρεί υποχρέωση να μιλήσει δημόσια και να τονίσει την ασφυκτική κατάσταση που επικρατεί στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης, η οποία δεν επιτρέπει να αναπνεύσει το σημαντικότατο αυτό Ίδρυμα των Χανίων, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του προσωπικού του. Η απελπιστική εικόνα επιβάλλει άμεση εξεύρεση νέου χώρου, όπου θα υπάρξει η δυνατότητα να αναπτυχθούν σε όλη τους την έκταση και τη σπουδαιότητα οι θησαυροί του. Σε οποιαδήποτε άλλη πόλη ή περιφέρεια της Ελλάδας ένα τέτοιας σημασίας αρχειακό υλικό θα είχε προ πολλού αποκτήσει κατάλληλη στέγη. Πρόκειται για το Ιστορικό Αρχείο ολόκληρης της Κρήτης, για τη φιλοξενία του οποίου η πόλη μας κατέχει το αποκλειστικό προνόμιο, και οι πολίτες πρέπει να είναι περήφανοι και αντάξιοι αυτής της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Διάφορες προτάσεις έχουν μέχρι σήμερα διατυπωθεί για την στέγαση του ΙΑΚ, από το κτήριο του παλαιού ΙΚΑ μέχρι σε τμήμα του συγκροτήματος του Πολυτεχνείου Κρήτης στον λόφο Καστέλλι. Έχει, επίσης, προταθεί και το φρούριο Ιτζεδίν, παρότι βρίσκεται μακριά από την πόλη και δεν εξυπηρετεί τους μελετητές.
Η ΙΛΑΕΚ κάνει έκκληση στις αρμόδιες Αρχές του τόπου, στον Δήμαρχο και τον Αντιπεριφερειάρχη Χανίων, να οργανώσουν ανοιχτή συζήτηση μαζί με τους φορείς και τις συλλογικότητες που εκπροσωπούν την κοινωνία των πολιτών, ώστε να βρεθεί κοινός τόπος αντιμετώπισης του μείζονος προβλήματος του Ιστορικού Αρχείου. Με ανοιχτές συζητήσεις και διαβουλεύσεις θα μπορούσε η πόλη και ο νομός μας να λύσει χρόνια προβλήματα και για άλλα θέματα πολιτισμού, όπως η ανάγκη ίδρυσης ενός κεντρικού Εθνογραφικού Μουσείου, για το οποίο η ΙΛΑΕΚ έχει επανειλημμένα δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Σε ένα τέτοιο μουσείο θα μπορούσε να φιλοξενηθεί και η σπάνια Λαογραφική Συλλογή του ΙΑΚ.
Το Δ.Σ. της Ι.Λ.Α.Ε.Κ.
