Περιγραφή
Από την εισαγωγή του καθηγητή Εμμ. Γ. Πρωτοψάλτη παραθέτουμε:
Η Ιστορική, Λαογραφική και Αρχαιολογική Εταιρεία Κρήτης εγκαινιάζει δια του παρόντος τόμου νέαν σειρά δημοσιευμάτων υπό τον γενικόν τίτλον “Μνημεία της Ιστορίας των κρητικών Επαναστάσεων”. Πρόθεσις της Εταιρείας είναι να συγκεντρώση εις πολύτιμον corpus πάντα τα δημόσια και ιδιωτικά έγγραφα και λοιπά ιστορικά στοιχεία, τα αναφερόμενα εις τους πολυάριθμους απελευθερωτικούς αγώνας της Κρήτης κατά του Μωαμεθανού κατακτητού και να προσφέρη ούτω πολύτιμον υλικόν εις την Κρητικήν ιστοριογραφίαν…
Εις τον μετά χείρας πρώτον τόμον περιελήφθησαν:
- α) Ιστορικά έγγραφα περί της εν Κρήτη επαναστάσεως των ετών 1821 και 1822.
- β) Ημερολογιακή έκθεσις των γεγονότων της αυτής επαναστάσεως εν Κρήτη, εκτεινομένη χρονικώς από του Μαρτίου μέχρι του Σεπτεμβρίου 1821 και συνταχθείσα υπό Ζαχαρίου Πρακτικίδου (Τζιριγιώτη). Περί της εκθέσεως ταύτης δίδονται αι δέουσαι πληροφορίαι δι’ εισαγωγικού σημειώματος εις τον οικείον τόπον του παρόντος τόμου.
- γ) “Ιστορική και κριτική σύνοψις των εν Κρήτη διατρεξάντων από της πτώσεως του πρώτου διοικητού ταύτης ιππέως Αφεντούλιεφ, μέχρι της σήμερον”, συντεθείσα υπό του Π. Νικολαΐδου και εκδοθείσα το πρώτον εν Μεσολογγίω το 1824 εκ της τυπογραφίας Δημ. μεσθενέως, επανεκδοθείσα δε φωτοτυπικώς το 1971 υπό της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος. Περί του συγγραφέως της πραγματείας ταύτης Π. Νικολαΐδου δίδονται πληροφορίαι τινές περαιτέρω, εις τον οικείον τόπον.